કઝાખસ્તાનમાં ઈમરજન્સી: સરકારનું પતન થતા વિરોધ પ્રદર્શન: ૧૨ પોલીસ કર્મચારીના મોત, લોકો રસ્તા ઉપર ઉતર્યા

મધ્ય એશિયાઈ દેશ કઝાખસ્તાનમાં (Kazakhstan)હિંસક પ્રદર્શનો દરમિયાન સુરક્ષા દળોએ ડઝનેક વિરોધીઓને ગોળી મારીને મારી નાખ્યા છે. તે જ સમયે, હિંસામાં 12 પોલીસ કર્મચારીઓના પણ મોત થયા છે, જેમાંથી એકનું માથું કાપી નાખવામાં આવ્યું છે. વિરોધીઓએ સરકારી ઈમારતોમાં ઘૂસીને આગ ચાંપી દીધી હતી. પ્રદર્શનો બાદ સરકારે પણ રાજીનામું આપી દીધું છે. વહીવટીતંત્ર દ્વારા સખત પ્રતિસાદ હોવા છતાં, મધ્ય એશિયાના (Central Asia) દેશના સૌથી મોટા શહેર અલ્માટીમાં વિરોધીઓ ફરીથી રોડ પર ઉતરી ગયા છે.

આના એક દિવસ પહેલા જ તેઓ રાષ્ટ્રપતિ ભવન અને મેયર ઓફિસમાં પ્રવેશ્યા હતા. રાજધાની નૂર સુલ્તાનમાં શાંતિ હોવાનું કહેવાય છે. ત્યાં રશિયન સૈનિકો રસ્તામાં છે. રશિયાની સ્થાનિક મીડિયા એજન્સીએ અહેવાલ આપ્યો છે કે શહેરમાં પોલીસ કર્મચારીઓને લગભગ 200 લોકોના ટોળાએ ઘેરી લીધા હતા. ત્યારબાદ તેઓએ ગોળીબાર કરવો પડ્યો હતો. ગૃહ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર અત્યાર સુધીમાં બે હજાર લોકોની ધરપકડ કરવામાં આવી છે. પોલીસ પ્રવક્તા સુલ્તનત અઝીરબેકે સરકારી ન્યૂઝ ચેનલ સાથે વાત કરતા કહ્યું કે બુધવારે અનેક હુમલાખોરો માર્યા ગયા હતા.

સેંકડો લોકો ઘાયલ થયા છે.

સ્થાનિક મીડિયાએ સિટી કમાન્ડન્ટ ઓફિસને ટાંકીને જણાવ્યું હતું કે, 12 પોલીસ અધિકારીઓના મૃત્યુ ઉપરાંત 353 કાયદા અમલીકરણ અધિકારીઓ ઘાયલ થયા હતા. કઝાકિસ્તાન ત્રણ દાયકા પહેલા સોવિયેત યુનિયનથી આઝાદી મેળવ્યા બાદ સૌથી ખરાબ વિરોધનો સામનો કરી રહ્યું છે. લિક્વિફાઇડ પેટ્રોલિયમ ગેસ ઇંધણના ભાવમાં તીવ્ર વધારાને લઈને રવિવારે શરૂ થયેલા વિરોધોએ કઝાકિસ્તાનને સ્તબ્ધ કરી દીધું છે. દેશના પશ્ચિમમાં શરૂ થયેલો વિરોધ અલ્માટી અને રાજધાની નૂર-સુલતાન સુધી ફેલાઈ ગયો હતો.

લોકો લાકડીઓ લઈને રસ્તા પર ઉતરી આવ્યા હતા

હજારો લોકો કથિત રીતે લાકડીઓ અને ઢાલ લઈને રસ્તા પર ઉતરી આવ્યા છે. લિક્વિફાઇડ પેટ્રોલિયમ ગેસનો વાહન ઇંધણ તરીકે વ્યાપકપણે ઉપયોગ થાય છે. વિરોધની તીવ્રતા દેશમાં વ્યાપક અસંતોષની નિશાની છે. 1991માં સોવિયેત યુનિયનમાંથી આઝાદી મળી ત્યારથી દેશ પર એક જ પક્ષનું શાસન છે. આર્થિક મુદ્દાઓને સંબોધવાના પ્રયાસરૂપે, સરકારે ગુરુવારે વાહન ઇંધણ પર 180-દિવસની કિંમતની મર્યાદા અને યુટિલિટી દરોમાં વધારો કરવા પર મોરેટોરિયમની જાહેરાત કરી હતી.

પ્રદર્શનને શાંત કરવાનો પ્રયાસ કરો

પ્રમુખ કાસિમ-જોમાર્ટ ટોકાયેવ દેખાવોને ડામવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. તેઓએ સરકારનું રાજીનામું સ્વીકાર્યું છે અને ત્યાંની અશાંતિને ડામવાનો સંકલ્પ કર્યો છે. તેણે અશાંતિ માટે આતંકવાદી જૂથને જવાબદાર ઠેરવ્યું છે. અલ્માટી અને અન્ય શહેરનું એરપોર્ટ બંધ છે. રશિયાની આગેવાની હેઠળના ગઠબંધન સામૂહિક સુરક્ષા સંધિ સંગઠન (સીએસટીઓ) એ કહ્યું કે તે રાષ્ટ્રપતિ કાસિમ-જોમાર્ટ ટોકાયેવની વિનંતી પર કઝાકિસ્તાનમાં શાંતિ રક્ષકો મોકલશે.

ચીન સાથે દેશની સરહદ

કઝાખસ્તાન તેની ઉત્તરીય સરહદ રશિયા સાથે અને તેની પૂર્વ સરહદ ચીન સાથે વહેંચે છે. CSTO અનુસાર, રશિયાએ પોતાની સેના મોકલી છે. કઝાખસ્તાનના પ્રમુખના પ્રવક્તા, CSTO ના સભ્ય, Erbol Sutanbaevએ જણાવ્યું હતું કે તેમના દેશની સેના સંસદની મંજૂરી પછી જશે અને વિરોધીઓ પર કાર્યવાહી કરશે નહીં. ચીનના વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તા વાંગ વેનબિને વર્તમાન સંકટમાં ચીન સામેલ હોવાની વાતને નકારી કાઢી હતી. તેમણે કહ્યું કે કઝાકિસ્તાનમાં જે પણ થઈ રહ્યું છે તે તેનો આંતરિક મામલો છે અને તે તેને યોગ્ય રીતે ઉકેલી શકે છે.

કટોકટી જાહેર કરવામાં આવી હતી

કઝાખસ્તાનના રાષ્ટ્રપતિ ટોકાયેવે દેશભરમાં બે અઠવાડિયાની કટોકટીની સ્થિતિ જાહેર કરી છે. જે હેઠળ રાત્રિ કર્ફ્યુ અમલમાં રહેશે અને ધાર્મિક પ્રાર્થનાઓ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે. આનાથી કઝાકિસ્તાનમાં રહેતા ઓર્થોડોક્સ ખ્રિસ્તી વસ્તીને આંચકો લાગ્યો છે, કારણ કે તેઓ શુક્રવારે નાતાલની ઉજવણી કરે છે. દેખાવકારો પાસે કોઈ નેતા કે માંગણી ન હોય તેવું લાગી રહ્યું છે. કેટલાક પ્રદર્શનકારીઓએ ‘વૃદ્ધ લોકો જાઓ’ ના નારા લગાવ્યા છે. દેખીતી રીતે દેશના પ્રથમ રાષ્ટ્રપતિ નૂર સુલતાન નઝરબાયેવનો ઉલ્લેખ કર્યો છે. તેમણે 2019માં પદ પરથી રાજીનામું આપી દીધું હતું પરંતુ તેમનો પ્રભાવ હજુ પણ છે.