દેશમાં કેટલી સેક્સ વર્કર છે? 2014માં દેશના બંને મંત્રાલયો વચ્ચે સેક્સ વર્કર્સના ડેટામાં લગભગ 4 ગણો તફાવત

સેક્સ વર્કર્સ ડેટા: NACO (નેશનલ એઇડ્સ કંટ્રોલ ઓર્ગેનાઇઝેશન) અનુસાર, દેશમાં એઇડ્સના ફેલાવાને રોકવા માટે બનાવવામાં આવેલ આરોગ્ય મંત્રાલયના વિભાગ, વર્ષ 2021 સુધીમાં, દેશમાં સેક્સ વર્કર્સની સંખ્યા 868,000 છે.

સેક્સ વર્કર્સ ડેટાઃ આ દેશમાં સેક્સ જેવા વિષય પર વાત કરવામાં ઘણી અગવડતા જોવા મળે છે. સેક્સ વર્કર શબ્દ વધુ ખરાબ થાય છે. તેથી જ તેના વિશે વાત કરવામાં ખૂબ અસ્વસ્થતા છે. એટલા માટે કે સુપ્રીમ કોર્ટને એક પેનલ બનાવવામાં અને કેટલીક ભલામણો લખવામાં 5 વર્ષ લાગ્યાં. તે પછી પણ જો કાયદો ન બને તો કોર્ટની ભલામણોને લાગુ કરવામાં વધુ 5 વર્ષ લાગે છે. અસ્વસ્થતાની સ્થિતિ એ છે કે વર્ષ 2014માં દેશના બંને મંત્રાલયો વચ્ચે સેક્સ વર્કર્સના ડેટામાં લગભગ 4 ગણો તફાવત છે.

દેશમાં કેટલી સેક્સ વર્કર છે? 

દેશમાં એઇડ્સના પ્રસારને રોકવા માટે રચાયેલ આરોગ્ય મંત્રાલયના વિભાગ NACO (નેશનલ એઇડ્સ કંટ્રોલ ઓર્ગેનાઇઝેશન) અનુસાર, વર્ષ 2021 સુધીમાં દેશમાં સેક્સ વર્કર્સની સંખ્યા 868,000 છે. થોડા વધુ પાછળ જઈએ તો જાણવા મળે છે કે PIB દ્વારા વર્ષ 2014માં મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રાલય દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલી પ્રેસ રિલીઝમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે 10 વર્ષ પહેલા 2004માં એક NGOના અભ્યાસ મુજબ 2.8 મિલિયન દેશમાં 28 લાખ સેક્સ વર્કર છે.  

કયા રાજ્યમાં સૌથી વધુ સેક્સ વર્કર છે? 

NACO અનુસાર, વર્ષ 2021 સુધીમાં દેશની 86,800,0 સેક્સ વર્કરમાંથી 45 ટકા દક્ષિણ ભારતના 4 રાજ્યોમાં કામ કરી રહી છે. જેમાંથી આંધ્રપ્રદેશ (1,17,584), કર્ણાટક (1,05,310) અને તેલંગાણા (1,01,696)માં એક લાખથી વધુ મહિલાઓ વેશ્યાવૃત્તિ કરી રહી છે.

ત્રણ વર્ષમાં માત્ર 5,225 મહિલાઓને બચાવી શકાઈ

NCRBના ડેટા અનુસાર, વર્ષ 2017-19ની વચ્ચે દેશમાં આવા 5,225 કેસ સામે આવ્યા છે જેમાં મહિલાઓને વેશ્યાવૃત્તિથી બચાવી લેવામાં આવી છે. દેશના 40% બચાવ મહારાષ્ટ્રમાંથી કરવામાં આવ્યા હતા. તેલંગાણા (898) અને આંધ્રપ્રદેશ (684)માં વેશ્યાવૃત્તિના બચાવના કેસ નોંધાયા છે.   

સુપ્રીમ કોર્ટમાં 11 વર્ષનો કેસ  

બુદ્ધદેવ કર્મસ્કાર વિ. 19 જુલાઈ, 2011ના રોજ, બંગાળ રાજ્યની સુપ્રીમ કોર્ટે સેક્સ વર્કર્સ માટે એક પેનલની રચના કરી. આ પેનલે ત્રણ મુદ્દાઓ પર વ્યાપકપણે સર્વોચ્ચ અદાલતને તેની ભલામણો સબમિટ કરવાની હતી- માનવ તસ્કરીને રોકવા; બીજું- સેક્સ વર્કર કે જેઓ દેહવ્યાપાર છોડવા માંગે છે તેમનું પુનર્વસન; ત્રીજું- સતત સેક્સ વર્કર્સના ગૌરવપૂર્ણ જીવન માટે અનુકૂળ પરિસ્થિતિઓ..

2016 માં, જ્યારે આ બાબત સૂચિબદ્ધ કરવામાં આવી હતી, ત્યારે કેન્દ્ર સરકારે કોર્ટને જાણ કરી હતી કે પેનલ દ્વારા કરાયેલી ભલામણો સહ હેઠળ હતી. આ મામલો ન્યાયાધીશ હતો અને તેને સમાવીને એક ડ્રાફ્ટ કાયદો પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યો હતો. પાંચ વર્ષ પછી, 14 સપ્ટેમ્બર 2016 ના રોજ, સમિતિની ભલામણો સાથેનો અંતિમ અહેવાલ કોર્ટમાં રજૂ કરવામાં આવ્યો. જે બાદ સરકારે સુપ્રીમ કોર્ટને કહ્યું કે પેનલ દ્વારા કરવામાં આવેલા મુદ્દાઓને ધ્યાનમાં રાખીને એક ડ્રાફ્ટ કાયદો તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે.  

ત્યારબાદ 25 મે, 2022ના રોજ, સુપ્રીમ કોર્ટે વિશાખા વિરુદ્ધ રાજસ્થાન સરકારના કેસની જેમ કલમ 142નો ઉપયોગ કરીને તેની સત્તાનો ઉપયોગ કરીને માર્ગદર્શિકા જારી કરી. જ્યાં સુધી કાયદો નહીં બને ત્યાં સુધી આ માર્ગદર્શિકા ચાલુ રહેશે. 

યુએન વિમેન પણ મૂંઝવણમાં

મૂંઝવણની સ્થિતિ માત્ર દેશમાં જ નહીં પરંતુ યુએનના સ્તરે પણ છે. 25 ઑક્ટોબર 2019ના રોજ, યુએન વુમન ડાયરેક્ટર મ્લામ્બો ન્ગુકાએ કહ્યું, 'અમે વેશ્યાવૃત્તિ/સેક્સ વર્કના મુદ્દા પર અલગ-અલગ મંતવ્યો અને ચિંતાઓથી વાકેફ છીએ અને તમામ સંબંધિતોના મંતવ્યોથી વાકેફ છીએ. આ કારણોસર, યુએન વુમન આ મુદ્દે તટસ્થ વલણ અપનાવ્યું છે. તેથી, યુએન વુમન વેશ્યાવૃત્તિ/લૈંગિક કાર્યના અપરાધીકરણ/કાયદેસરકરણની તરફેણમાં અથવા વિરુદ્ધ સ્ટેન્ડ લેતી નથી.